ကမၻာ့အလုပ္သမားလႈပ္ရွားမႈ (အပုိင္း ၅)

၂။ (၁၇၈၇-၈၉) ႏွစ္မ်ားအတြင္း ကုန္သြယ္ေရးႏွင့္ ဘ႑ာေရးဘက္တြင္ အက်ပ္အတည္းကပ္ ဆုိက္ေရာက္ လာခဲ့ျခင္း။

ဤသုိ႔ ကုန္သြယ္ေရးႏွင့္ ဘ႑ာေရးဘက္တြင္ အက်ပ္အတည္းဆုိက္မႈႏွင့္ တခ်ိန္တည္း (၁၇၈၈) ခုႏွစ္တြင္ လယ္ယာသီးထြက္ အႀကီးအက်ယ္ က်ဆင္းလာခဲ့သည္။ မုိးသီးမ်ားလည္း က်ခဲ့သည္။ ေလမုန္တုိင္းဒဏ္ကုိလည္း ခံရသည္။ လူထုမွာ မေသ႐ံုကေလး စားေသာက္ရၿပီး အငတ္ေဘးဆုိက္ေရာက္ေနရသည့္အခ်ိန္ပါ။



၃။ လူထုအုံႂကြမႈမ်ား ဆက္တုိက္ ျဖစ္ေပၚခဲ့ျခင္း။

၁၇၈၉ ခုႏွစ္၊ တႏွစ္တည္းမွာပင္လွ်င္ လယ္သမားႏွင့္ ၿမိ႔ဳေနဆင္္းရဲသားတုိ႔၏ အုံႂကြမႈ၊ ပုန္ကန္မႈမ်ား ျဖစ္ေပၚခဲ့သည္မွာ အႀကိမ္အေရအတြက္ (၃ဝဝ) ေက်ာ္ ရွိခဲ့သည္။

အလုပ္သမားတုိ႔၏ ေႂကြးေၾကာ္သံမ်ားထဲတြင္...

- ပေဒသရာဇ္မ်ားကုိ ေခ်မႈန္းၾက။

- ေမွာင္ခုိသမားမ်ားကုိ ေခ်မႈန္းၾက။

- ဘာသာေရးထိပ္သီးမ်ားကုိ ေခ်မႈန္းၾက...ဆုိေသာ အခ်က္မ်ား ပါဝင္ခဲ့သည္။ ပုိစတာမ်ားလည္း ကပ္ခဲ့ၾက သည္။

တတိယအတန္းအစားထဲမွ လူတန္းစားမ်ားသည္ လူတန္းစား အစည္းအေဝးမ်ား က်င္းပခဲ့ၾကသည္။ ကုိယ္ စားလွယ္မ်ား ေစလႊတ္ၿပီး ေတာင္းဆုိခ်က္မ်ား တင္ျပေတာင္းဆုိခဲ့သည္။

ေဒသအသီးသီးတြင္ အစည္းအေဝး အမ်ားအျပား လုပ္ခဲ့ၾကသည္။

အစပုိင္းတုန္းက လူဝီ(၁၆) သည္ လႊတ္ေတာ္ ေခၚမေပးဘဲ ျငင္းဆန္ခဲ့သည္။ အထူးခုံရုုံးဆုိသည္ကုိသာ ဆင့္ေခၚၿပီး အခြန္ေတာ္ဥပေဒသစ္ကုိ အတည္ျပဳလုိက္သည္။

သုိ႔ရာတြင္ လူထု၏ မေက်နပ္မႈေတြ၊ အတုိက္အခံတုိ႔၏ ေတာင္းဆုိမႈေတြက အလြန္တရာ ျပင္းထန္လာ သည္။

ထုိ႔ေၾကာင့္ လႊတ္ေတာ္ကုိ မေခၚဆုိဘဲ ေန၍ မရေတာ့ပါ။ လူဝီ(၁၆) သည္ ၁၇၈၉ ခုႏွစ္၊ ေမလ ၁ ရက္ေန႔ တြင္ လႊတ္ေတာ္ကုိ ဆင့္ေခၚလာရေတာ့သည္။



• • • •



ေမလ ၅ ရက္ေန႔တြင္ လႊတ္ေတာ္(၃) ရပ္ အစည္းအေဝးကုိ စတင္လုိက္သည္။ လူတန္းစားအသီးသီး တုိ႔သည္ လႊတ္ေတာ္အေပၚ ကုိယ့္ေမွ်ာ္လင့္ခ်က္ႏွင့္ ကုိယ္ အသီးသီး ရွိေနခဲ့ၾကသည္။

ပေဒသရာဇ္ေတြက လႊတ္ေတာ္(၃) ရပ္ အစည္းအေဝးမ်ားကုိ အစည္းအလာအတုိင္း တခုစီ ခြဲ၍ က်င္းပ ရန္၊ သုိ႔ျဖင့္ ပထမလႊတ္ေတာ္ႏွင့္ ဒုတိယလႊတ္ေတာ္မွ မဲ ၂ မဲ ေပါင္းကာ တတိယလႊတ္ေတာ္ကုိ သူတုိ႔ အလြယ္တကူ အႏုိင္ ရရွိေစဖုိ႔ စိတ္ကူးထားသည္။ (အခြန္ေတာ္သစ္ ေကာက္ခံေရးတြင္ သူတုိ႔က အခြန္မေပးရသည့္ လူတန္းစား ျဖစ္ေနၾကသည့္ အတြက္ ဤသုိ႔ စိတ္ကူးၾကျခင္းပင္။)

တတိယလူတန္းစားကမူ လႊတ္ေတာ္(၃) ရပ္အစည္းအေဝးမ်ားကုိ တေပါင္းတစည္းတည္း က်င္းပေပးဖုိ႔၊ ကုိယ္စားလွယ္အလုိက္ တဦးခ်င္းစီက မဲေပးခြင့္ ရရွိေအာင္ သတ္မွတ္ေပးဖုိ႔၊ ပထမလႊတ္ေတာ္ႏွင့္ ဒုတယလႊတ္ေတာ္တုိ႔၏ ကုိယ္စားလွယ္အေရအတြက္ႏွင့္ တတိယလႊတ္ေတာ္၏ကုိယ္စားလွယ္ အေရအတြက္ကုိ တန္းတူညီ ေစဖုိ႔( အမွန္တြင္ တတိ ယ အတန္းအစားထဲတြင္ ပါဝင္သူမ်ားက စုစုေပါင္း လူဦးေရ၏ ၈ဝ ရာခုိင္ႏႈန္းေက်ာ္ ျဖစ္သသည့္အတြက္ သူတုိ႔၏ ကုိယ္စားလွယ္ အေရအတြက္က ပုိမ်ားသင့္သည္။) ေတာင္းဆုိခဲ့ၾကသည္။

သည္အခါ ဘုရင္က တတိယလႊတ္ေတာ္၏ ကုိယ္စားလွယ္အေရအတြက္ ကိစၥတြင္ အေလွ်ာ့ေပး လုိက္ ေလ်ာမႈ ျပဳခဲ့သည္။ ကုိယ္စားလွယ္ဦးေရကုိ (၆ဝဝ) အထိ တုိးျမွင့္ေပးလုိက္သည္။

သုိ႔ရာတြင္ လႊတ္ေတာ္(၃) ရပ္ တေပါင္းတစည္းတည္း က်င္းပေရး ေတာင္းဆုိခ်က္ႏွင့္ စပ္လ်ဥ္း၍မူ အ ခ်ိန္ေ႐ႊ႕ဆုိင္းသည့္ နည္းပရိယာယ္ကုိ က်င့္သုံးလာသည္။ ပေဒသရာဇ္လူတန္းစားအသစ္ သူေကာင္းမ်ဳိးေတြ လႊမ္းမုိးထား ေသာ ပဲရစ္ပါလီမန္က လႊတ္ေတာ္(၃) ရပ္ကုိ အစဥ္အလာအတုိင္း တသီးတျခားစီ ခြဲၿပီး က်င္းပဖုိ႔၊ လႊတ္ေတာ္အလုိက္ သီးျခား မဲဆႏၵေပးၾကဖုိ႔ ဆက္လက္ ရပ္ခံလုိက္သည္။ ပေဒသရာဇ္ကုိယ္စားလွယ္မ်ားက ပေဒသရာဇ္အက်ဴိးအတြက္ ေျဗာင္ရပ္တည္ ေၾကာင္း ေဖာ္ျပလုိက္သည့္ ဆုံးျဖတ္ခ်က္ ျဖစ္သည္။

တတိယလႊတ္ေတာ္ကလည္း လႊတ္ေတာ္(၃) ရပ္ တေပါင္းတည္း က်င္းပေရး မူအေပၚတြင္ အေလွ်ာ့မေပး ဘဲ ႀကံ႔ႀကံ႔ ခုိင္ခုိင္ ဆက္လက္ရပ္တည္ၿမဲ ရပ္တည္ေနသည္။

ဤအေနအထားမွာပင္ ဗာဆုိင္းနန္းေတာ္တြင္ လႊတ္ေတာ္(၃) ရပ္ သီးျခားခြဲ၍ က်င္းပေနသည္။ တတိယ လႊတ္ေတာ္ကေတာ့ လႊတ္ေတာ္(၃) ရပ္တေပါင္းတည္း က်င္းပေပးေရးကုိ ဤအေနအထားမွာပင္ ဆက္လက္ ေတာင္းဆုိေန သည္။ ဤေတာင္းဆုိခ်က္ မရရွိပါက သူတုိ႔၏ လႊတ္ေတာ္္ဆုိသည္မွာ ဘာအဓိပၸာယ္မွ် ရွိမည္မဟုတ္ပါ။

ယင္းသုိ႔ျဖင့္ လႊတ္ေတာ္(၃) ရပ္သည္ ဤကိစၥ ျငင္းခုံပြဲႀကီးလုပ္ရင္း အခ်ိန္ တလေက်ာ္ ၾကာလာသည္။ ဘာမွ ၿပီးျပတ္ျခင္း မရွိပါ။ ၿပီးျပတ္ျခင္း မရွိသည့္ အေျခအေနမွာ တတိယလူတန္းစားတုိ႔၏ ေတာင္းဆုိခ်က္ မရရွိသည့္ အဓိ ပၸာယ္ ျဖစ္ေနပါသည္။

ဤတြင္ တတိယအတန္းအစား ျဖစ္ေသာ ျပည္သူမ်ားသည္ ေရွ႔တဆင့္တက္ဖုိ႔ ေျခလွမ္းသစ္ကုိ ျပင္္ဆင္ လာရပါေတာ့ သည္။

ဇြန္လ(၇) ရက္ေန႔တြင္ ဆႏၵမဲႏွင့္ ဆုံးျဖတ္ၿပီး တတိယလႊတ္ေတာ္ကုိ အမ်ဳိးသားလႊတ္ေတာ္ (National Assembly) အျဖစ္ ေျပာင္းလဲ ဖြဲ႔စည္းလုိက္သည္။ ေၾကညာခ်က္ပါ ထုတ္ျပန္လုိက္သည္။ ဤလုပ္ေဆာင္ခ်က္သည္ ၁၇၈၉ ေတာ္လွန္ေရး၏ ပဏာမေျခလွမ္းပင္ ျဖစ္ေတာ့သည္။

ဤတြင္ ဘုရင့္ဘက္မွလည္း မဆုိင္းမတြ တ႔ုံျပန္ျခင္း ျပဳလာသည္။ ဗာဆုိင္းနန္းေတာ္တြင္ အမ်ဳိးသားလႊတ္ ေတာ္ မက်င္းပႏုိင္ေအာင္ အစည္းအေဝးခန္းမမ်ားကုိ ပိတ္ပစ္လုိက္သည္။

ေတာ္လွန္ေသာ လူထုဘက္မွာကလည္း နည္းနာ အေျမာက္အျမားပါ။ နည္းနာ ႂကြယ္ဝၾကပါသည္။

လူထုသည္ ဗာဆုိင္းနန္းေတာ္အနီးရွိ တင္းနစ္ကစားကြင္းေနရာတြင္ အမ်ဳိးသားလႊတ္ေတာ္ အစည္းအေဝး မ်ားကုိ ဆက္လက္က်င္းပၾကပါသည္။ ဖြဲ႔စည္းအုပ္ခ်ဳပ္ပုံ အေျခခံဥပေဒသစ္ ေရးဆြဲ မၿပီးမခ်င္း အမ်ဳိးသားလႊတ္ေတာ္ကုိ ႐ုပ္သိမ္းျခင္းမျပဳ- ဟူေသာ ဆုံးျဖတ္ခ်က္ကုိ ကုိယ္စားလွယ္မ်ားက မဲဆႏၵေပးကာ ျပတ္ျပတ္သားသား ဆုံးျဖတ္ခ်က္ ခ်လုိက္ ၾကသည္။

ထုိမွ်သာမက ရန္သူ႔အင္အားကုိ ၿဖိဳခြဲၿပီး မိမိအင္အားကုိ တုိးခ်ဲ႔သည့္ နည္းပရိယာယ္အျဖစ္ အျခားလႊတ္ ေတာ္ ၂ ရပ္မွ အင္အားစုမ်ား အမ်ဳိးသားလႊတ္ေတာ္ႏွင့္ လာေရာက္ပူးေပါင္းရန္ ဖိတ္ေခၚလုိက္သည္။ အမ်ဳိးသားလႊတ္ေတာ္ ၏တံခါးကုိ အၿမဲ ဖြင့္ေပးထားခဲ့သည္။ ဤနည္းပရိယာယ္သည္ အက်ဳိးသက္ေရာက္မႈ ရွိလာခဲ့သည္။ တပတ္အၾကာတြင္ ပထမလႊတ္ေတာ္ထဲမွ ေအာက္တန္းလႊာ သာသနာ့ဝန္ထမ္းမ်ားသည္ တင္းနစ္ကစားကြင္းအတြင္းရွ္ိ အမ်ဳိးသား လႊတ္ေတာ္ႏွင့္ လာေရာက္ ပူးေပါင္းၾကေတာ့သည္။ (စင္စစ္တြင္မူ သူတုိ႔သည္လည္း အခြန္ေတာ္ ေပးေဆာင္ရသည့္ ဆင္းရဲႏြမ္းပါး သူမ်ား သာ။)

ဤပဋိပကၡသည္ ၾကာေလ ႀကီးေလ ျဖစ္လာသည္။

အုပ္စုိးသူမ်ားအတြင္းမွာလည္း သူ႔ပဋိပကၡႏွင့္ သူပါ။

ဘ႑ာေရးဝန္ႀကီး ‘နက္ကာ’က နန္းတြင္းအသုံးစရိတ္ႏွင့္ စစ္စရိတ္ ေလွ်ာ့ေပါ့ေရးကုိ တင္ျပေတာင္းဆုိ လုိက္သည္။ ဤတင္ျပခ်က္သည္ လူထုဆီက အခြန္တုိးေကာက္ၿပီး ဘ႑ာေရးျပႆနာ ေျဖရွင္းသည့္ နည္းလမ္းကုိ ဆန္႔က်င္လုိက္ျခင္းပင္ ျဖစ္သည္။ ဘုရင္က ဝန္ႀကီး‘နက္ကာ’ကုိ ရာထူးမွ ခ်က္ခ်င္း ျဖဳတ္ပစ္လုိက္သည္။

သည့္ေနာက္တြင္ ဘုရင္က တပ္မ်ားကုိ စုစည္းျပင္ဆင္ျခင္း ျပဳလုပ္လာသည္။ လက္နက္ရွိသည့္ အုပ္စုိး သူက အၾကမ္းဖက္နည္းလမ္းကုိ စတင္ေရြးခ်ယ္ခဲ့တာပါပဲ။ ဘုရင္ႏွင့္ ပေဒသရာဇ္ေတြက အမ်ဳိးသားလႊတ္ေတာ္ကုိ အၾကမ္း ဖက္ႏွိမ္နင္းဖုိ႔ စီမံစုိင္းျပင္းၾကေတာ့သည္။ တပ္မ်ားျဖင့္ အမ်ဳိးသားလႊတ္ေတာ္ကုိ ရင္ဆုိင္ထားသည္။

အမ်ဳိးသားလႊတ္ေတာ္က ဘုရင့္တပ္မ်ားကုိ ျပန္လည္ ႐ုပ္သိမ္းရန္ ေတာင္းဆုိသည္။ ဘုရင္က ျငင္းဆန္ သျဖင့္ လူထုက ေတာ္လွန္ေရးကုိ စတင္ဆင္ႏႊဲလုိက္ပါေတာ့သည္။

၁၇၈၉ ဇူလုိင္ ၁၂ ရက္ေန႔။ ပဲရစ္ၿမိဳ႔ လူထု ခ်ီတက္ပြဲ။

၁၇၈၉ ခုႏွစ္ ဇူလုိင္ ၁၃ ရက္ေန႔။ ပဲရစ္ လူထုပုန္ကန္မႈ၊ လူထုက အၾကမ္းဖက္မႈကုိ လက္နက္ကုိင္စြဲၿပီး ေတာ္လွန္ပုန္ကန္လုိက္ျခင္းပင္ ျဖစ္သည္။

ဇူလုိင္ ၁၄ ရက္ေန႔တြင္ ဘာစတီး (Basstile) အက်ဥ္းေထာင္မွအပ ပဲရစ္တျမိဳ႔လုံး လူထု လက္တြင္း ေရာက္ခဲ့ၿပီ။ ဘာစတီးေထာင္သာ က်န္ေတာ့သည္။

ဘာစတီးေထာင္သည္ ၁၄ ရာစုကတည္းက ေဆာက္လုပ္ခဲ့တာပါ။ တံတုိင္း ၈ ဆင့္ ႏွင့္ အခုိင္အခန္႔ တည္ ေဆာက္ထားျခင္း ျဖစ္သည္။ က်ဳံးေရျပင္က ၂၅ မီတာခန္႔ ရွိသည္။ ဘာစတီးေထာင္ထဲတြင္ လူထုေခါင္းေဆာင္ ႏုိင္ငံေရး အက်ဥ္းသားမ်ား ရွိေနၾကသည္။ အခုိင္အခန္႔ကာကြယ္ထားေသာ ဘာစတီးအက်ဥ္းေထာင္ကုိ လူထုက သိမ္းပုိက္ႏုိင္လိမ့္ မည္မဟုတ္ဟု အုပ္စုိးသူမ်ားဘက္မွ တြက္ဆထားပုံရသည္။ ေထာင္ကုိ တပ္မ်ားျဖင့္ ေစာင့္ၾကပ္ထားသည္။

လူထုေကာ္မတီထဲမွာပါေသာ ဓနရွင္မ်ားက ေထာင္ေစာင့္ဗုိလ္ခ်ဳပ္ႏွင့္ ေစ့စပ္ကမ္းလွမ္းေရးလုပ္ဖုိ႔ ႀကဳိးစား သည္။ ဤနည္းလမ္းကို လူထုႀကီးက လက္မခံခဲ့ပါ။ လူထုသည္ က်ဳံးကုိ ေရကူးၿပီး ျဖတ္ၾကသည္။ ဘာ စတီးေထာင္ကုိ တုိက္ ခုိက္ျခင္းနည္းနာျဖင့္သာ သိမ္းပုိက္သည္။ လူထုႀကီးက ေထာင္ေစာင့္ဗုိလ္ခ်ဳပ္ကုိလည္း ေသဒဏ္ေပးလုိက္ၾကသည္။

ဘာစတီးေထာင္က်ဆုံးျခင္းသည္ ဘုရင္၏အႂကြင္းမဲ့အာဏာႏွင့္ ပေဒသရာဇ္တုိ႔၏ အခြင့္အေရးမ်ား က်ဆုံး ျခင္းပင္ ျဖစ္သည္။ (ဤ “ဇူလုိင္လ ၁၄ ရက္”ေန႔ကုိ ျပင္သစ္ႏုိင္ငံ၏ အမ်ဳိးသားေန႔အျဖစ္ သတ္မွတ္ၿပီး ယခုထက္တုိင္ အထိမ္းအမွတ္ ေန႔မ်ား ဆင္ႏႊဲေနၾကဆဲ ျဖစ္သည္။)

လူထုႀကီးသည္ ဤေအာင္ပြဲ၏ အေျခခံေပၚမွေန၍ ေရွ႔ေျခလွမ္းမ်ား ဆက္လွမ္းသည္။ “ပဲရစ္ၿမိဳ႔အုပ္ ခ်ဳပ္ေရးအဖြဲ႔”ကုိ ဖြဲ႔စည္းလိုက္သည္။ ထုိမွ်မက အမ်ဳိးသားကာကြယ္ေရးတပ္ ( National Guard) ကုိပါ ဖြဲ႔စည္းလုိက္ျပန္သည္။

ထပ္္ဆင့္ ေအာင္ပြဲရသည္ဟု ဆုိႏုိင္သည္မွာ ဒုတိယလႊတ္ေတာ္က အမ်ဳိးသားလႊတ္ေတာ္ႏွင့္ လာေရာက္ ပူးေပါင္းျခင္း ျဖစ္သည္။

ဤသုိ႔ျဖင့္ ဇူလုိင္လ ၁၇ ရက္ေန႔တြင္ ဘုရင္က “အမ်ဳိးသားလႊတ္ေတာ္”၊ “အမ်ဳိးသား ကာကြယ္ေရးတပ္”ႏွင့္ “ပဲရစ္ၿမိဳ႔အၿမဲတမ္းေကာ္မတီ”(တတိယအတန္းအစား၏ ကုိယ္စားလွယ္မ်ား) တုိ႔ကို အသိအမွတ္ျပဳ လက္ခံလုိက္ရေတာ့သည္။ သုိ႔ေသာ္လည္း ဘုရင္သည္ တဖက္တြင္ သူ႔အာဏာကုိ ျပန္လည္ထိန္းသိမ္းဖုိ႔ ျပင္ဆင္မႈေတြ ႀကိတ္ၿပီး ႀကံစည္ေနသည္။

ပဲရစ္ၿမိဳ႔မွာသာမက တျပည္လုံးတြင္လည္း လယ္သမားပုန္ကန္မႈမ်ား ဆက္လက္ျဖစ္ေပၚ ပ်ံ႔ႏွံ႔ေနေလသည္။ လယ္သမားတုိ႔သည္ ပေဒသရာဇ္ရဲတုိက္မ်ား၊ သာသနာေက်ာင္းတုိက္မ်ားကုိ ဖ်က္္ဆီးပစ္ၾကသည္။ လယ္သမားမ်ား ၂ လအတြင္း ေအာင္ပြဲမ်ား ဆက္တုိက္ရရွိေနသျဖင့္ ပေဒသရာဇ္အမ်ားအျပား ျပည္ပသုိ႔ ထြက္ေျပးကုန္ၾကသည္။ အရင္း ရွင္ႀကီးမ်ားသည္လည္း လူထုအုံႂကြမႈတုိ႔ကုိ ေၾကာက္ရြံ႔ကာ ယိမ္းယုိင္တုန္လႈပ္လာၾကသည္။

ဘုရင့္အစုိးရသည္ တုိင္းျပည္၏အေျခအေနကုိ ထိန္းသိမ္းႏုိင္စြမ္းမရွိေတာ့ေသာေၾကာင့္ အမ်ဳိးသားလႊတ္ ေတာ္က ၿငိမ္ဝပ္ပိျပားေရးကုိ တာဝန္လႊဲဲေျပာင္း ယူလုိက္သည္။ အမ်ဳိးသားလႊတ္ေတာ္၏ ေခတ္ကာလကုိ စတင္လုိက္ပါၿပီ။



• • • •



အမ်ဳိးသားလႊတ္ေတာ္က ၁၇၈၉ ၾသဂုတ္လအတြင္း ႏုိ္င္ငံသားအခြင့္အေရးႏွင့္ လူ႔အခြင့္အေရး ေၾက ညာစာတမ္း (Declaration of Rights of Man and Citizen) ကုိ ထုတ္ျပန္ေၾကညာလုိက္သည္။ ၁၇၈၉ ၾသဂုတ္လ ၁၁ ရက္ေန႔တြင္ ေျမရွင္ပေဒသရာဇ္ႏွင့္ ပေဒသရာဇ္ အခြင့္အေရးမ်ားအားလုံး ဖ်က္သိမ္းလုိက္ေၾကာင္း ေၾကညာသည္လည္း ရွိသည္။ ဘုရင္က ဤေၾကညာခ်က္ ၂ ခုစလုံးကုိ အသိအမွတ္ မျပဳပါ။

တကယ္တမ္္းတြင္ ဤေၾကညာခ်က္မ်ားသည္ နာမည္မွ်သာ ရွိပါသည္။ လက္ေတြ႔အရ လယ္ကြၽန္စနစ္ႏွင့္ ဘာသာေရးအခြန္ေတြေလာက္သာ ဖ်က္သိမ္းပစ္ႏုိင္ခဲ့သည္။ မင္းညီမင္းသားတုိ႔၏ ေျမယာမ်ားကုိ သိမ္းယူ၍ ခြဲေဝေပးေရး၊ လယ္႐ုိုိင္းေတြ အခမဲ့ ခုတ္ထြင္ စုိက္ပ်ဳိးေရးတုိ႔ကုိ လူထုက ေတာင္းဆုိခဲ့ေသာ္လည္း ေခါင္းေဆာင္မႈက ဤသည္ကုိ နည္း နည္းမွ် ဂ႐ုမစုိက္ခဲ့ၾကပါ။

ဘာသာေရး ေျမမ်ားကုိဆုိလွ်င္ အကြက္ႀကီးလုိက္ ေရာင္းခ်ေရးကုိသာ ခြင့္ေပးခဲ့ျခင္း ျဖစ္သည္။ လယ္သ မားမ်ား ဘယ္မွာ ဝယ္ယူဖုိ႔ ျဖစ္ႏုိင္ၾကပါ့မလဲ။

ထုိနည္းတူစြာ အလုပ္သမားမ်ားသည္လည္း ဘာအက်ဳိးေက်းဇူးကုိမွ် မရခဲ့ၾက။ ၁၇၈၉ ခုႏွစ္၊ ၾသဂုတ္ လထဲတြင္ အလုပ္သမားသပိတ္မ်ား စတင္ေပၚေပါက္ခဲ့သည္။ ထုိ႔ေနာက္ ၁၇၉ဝ တြင္ အလုပ္သမား အျပန္အလွန္ ကူညီေရး အဖြဲ႔မ်ား တည္ေထာင္လာၾကသည္။ ၁၇၉၁ ခုႏွစ္က်ေတာ့ အလုပ္သမားအဖြဲ႔အစည္းမ်ား ဖြဲ႔စည္းခြင့္ႏွင့္ သပိတ္ေမွာက္ခြင့္ တုိ႔ကုိ တားဆီးေသာ ဥပေဒမ်ား ထုတ္လာၾကသည္။

၁၇၈၉ ေအာက္တုိဘာလ ၁ ရက္ေန႔တြင္ ဘုရင္က တပ္မွဴးႀကီးမ်ား အစည္းအေဝးတခု လုပ္ခဲ့သည္။ ေတာ္လွန္ေရးကုိ ဆန္႔က်င္ဖုိ႔ ႀကံစည္ႀကဳိးပမ္းလုိက္ျခင္းပါ။ သည့္အတြက္ ေအာက္တုိဘာလ ၅ ရက္ေန႔တြင္ ပဲရစ္ၿမိ႔လူထုက ခ်ီတက္ပြဲလုပ္ၿပီး ဗာဆုိင္းနန္းေတာ္ကို သြားဝုိင္းသည္။

(ထုိစဥ္က အမ်ဳိးသားလႊတ္ေတာ္ကုိ အဓိကအားျဖင့္ ဓနရွင္လူတန္းစားကုိ္ယ္စားလွယ္မ်ားႏွင့္ လစ္ဘရယ္ မင္းညီမင္းသားတုိ႔၏ လက္ယာဂုိဏ္းက လႊမ္းမုိးထားတာပါ။ ထုိ႔ေၾကာင့္ လူတန္းစားတုိက္ပြဲတြင္ လူတန္းစားအသီးသီး၏ ပါဝင္ကျပမႈအခန္းမ်ားကုိ စိတ္ဝင္စားဖြယ္ ျမင္ေတြ႔လာရသည္။ အမ်ဳိးသားလႊတ္ေတာ္ကုိ စတင္ဖြဲ႔စည္းခဲ့စဥ္က တတိယ အ တန္းအစားထဲ ပါဝင္ေသာ လူတန္းစားအားလုံးက ဘုရင္ႏွင့္ ပေဒသရာဇ္လူတန္းစားတုိ႔ကုိ ဆန္႔က်င္တုိက္ခုိက္ေရး ရည္ရြယ္ ခ်က္ႏွင့္ ဖြဲ႔စည္းခဲ့ၾကျခင္း ျဖစ္သည္။ သုိ႔ရာတြင္ ယခုအခါ အေနအထားသည္ တမ်ဳိးတဖုံ ေျပာင္းလဲလာသည္။)

လူထုက ဗာဆုိင္းနန္းေတာ္ကုိ သြားဝုိင္းသည့္အခါ အမ်ဳိးသားလႊတ္ေတာ္မွ ဓနရွင္ႀကီးဂုိဏ္းသည္ ဘုရင္ကုိ အကာအကြယ္ေပးၾကသည္။ ဘုရင္ကုိ ပဲရစ္သုိ႔ ေရႊ႕ေျပာင္းေပးလုိက္တာလည္း သူတုိ႔ပါ။ ထုိမွ်မက အမ်ဳိးသားလႊတ္ေတာ္ အစုိးရသည္ လူထု၏ ပုန္ကန္မႈေတြ ဆက္လက္တည္ရွိေနျခင္းကုိ ျပင္းထန္စြာ ႏွိမ္နင္းပါေတာ့သည္။ လူထုကုိ ပစ္သတ္သည္ အထိ လုပ္ခဲ့သည္။ ေတာ္လွန္ေရးကုိ သစၥာေဖာက္မႈႀကီးပါ။

အမ်ဳိးသားလႊတ္ေတာ္သည္ ႏုိင္ငံကုိ အုပ္ခ်ဳပ္ရး နယ္ေျမ(၃) ခု ခြဲၿပီး အုပ္ခ်ဳပ္ေရးအဖြဲ႔အစည္းမ်ား ဖြဲ႔စည္း ကာ အုပ္ခ်ဳပ္သည္။ တရား႐ံုးးဖြဲ႔စည္းရာတြင္ ဆႏၵမဲျဖင့္ ေရြးေကာက္တင္ေျမွာက္ျခင္း ျပဳသည္။ အမ်ဳိးသားလႊတ္ေတာ္သည္ ဘ႑ာေရး ျပႆနာ ေျဖရွင္းဖုိ႔ ေက်ာင္းေတာ္ပုိင္ေျမယာမ်ားႏွင့္ ေက်ာင္းေတာ္ပုိင္ ပစၥည္းဥစၥာမ်ားကုိ သိမ္းပုိက္သည္။ အာမ ခံထားၿပီး ေငြစကၠဴမ်ား ထုတ္ေဝသည္။ ၁၇၉ဝ ခုႏွစ္တြင္ သာသနာေရး ဥပေဒျပ႒ာန္းၿပီး ေက်ာင္းေတာ္ဆုိင္ရာ အဖြဲ႔ အစည္းအားလုံးကုိ ဖ်က္ သိမ္းပစ္လုိက္သည္။ သာသနာ့ဝန္ထမ္းမ်ားကုိ မဲဆႏၵႏွင့္ ေရြးခ်ယ္ၿပီး ပုံေသလစာ ေပးထားသည္။

၁၇၉၁ ခုႏွစ္တြင္ အမ်ဳိးသားလႊတ္ေတာ္ကုိ တုိင္းျပဳျပည္ျပဳလႊတ္ေတာ္ (Constituent Assembly) ဟု အမည္ ေျပာင္းလုိက္သည္။ ဖြဲ႔စည္းအုပ္ခ်ဳပ္ပုံ အေျခခံဥပေဒကုိ ေရးဆြဲေစသည္။ ယင္းဥပေဒအရ ေရြးေကာက္ပြဲတြင္ မဲေပးခြင့္ရွိသူႏွင့္ အေရြးခံပုိင္ခြင့္ရွိသူမ်ားကုိ အခြန္ထမ္းေဆာင္ႏုိ္င္မႈအေပၚ မူတည္ၿပီး သတ္မွတ္ထားသည္။

ထုိအခ်က္မ်ားေၾကာင့္ အမ်ဳိးသားလ¸တ္ေတာ္သည္ အရင္းစစ္လုိက္လွ်င္ ဓနရွင္လူတန္းစား အက်ဳိးျပဳ လႊတ္ေတာ္သာ ျဖစ္ေနေၾကာင္း ေတြ႔ရသည္။

ဓနရွင္တုိ႔အက်ဳိးအတြက္ ကူးသန္းေရာင္းဝယ္ေရးဘက္မွာ အဟန္႔အတား ျဖစ္ေနေသာ ဥပေဒမ်ားႏွင့္ ေရာင္းဝယ္မႈအခြန္အေကာက္စနစ္တုိ႔ကို ဖ်က္သိမ္းပစ္သည္။ တဖက္မွာက်ေတာ့ အလုပ္သမားအဖြဲ႔အစည္းမ်ား ဖြဲ႔စည္းခြင့္၊ သပိတ္ေမွာက္ခြင့္တုိ႔ကုိ တားဆီးေသာ ဥပေဒမ်ား ထုတ္ခဲ့႐ံုမွ်မက အလုပ္သမားမ်ား၏နစ္နာေၾကး ေတာင္းဆုိခ်က္မ်ား ကုိလည္း လက္ခံခြင့္ျပဳျခင္း မရွိခဲ့။ အမ်ဳိးသားလႊတ္ေတာ္အစုိးရ၏ ဥပေဒမ်ားသည္ ျပည္သူလူထုအတြက္ မဟုတ္ခဲ့။ ဥပေဒ တြင္ ပါရွိေသာ တန္းတူမႈႏွင့္ လြတ္လပ္မႈတုိ႔္ဆုိသည္မွာ လက္ေတြ႔အရ ဓနရွင္လူတန္းစားတုိ႔သာ ခံစားခြင့္ရွိေသာ အခြင့္အေရး မ်ား ျဖစ္ေနသည္။ ၎ဥပေဒအရ ကုိယ္စားလွယ္သစ္မ်ား ေရြးခ်ယ္ၿပီး ၁၇၉၁ ေအာက္တုိဘာ ၁ ရက္ေန႔တြင္ ဥပေဒျပဳ လႊတ္ေတာ္ (Legislative Assembly) ကုိ ဖြဲ႔စည္းခဲ့ျပန္သည္။ ဤလႊတ္ေတာ္တြင္မူ ပေဒသရာဇ္မ်ား မပါရွိေတာ့ပါ။ ဓနရွင္ လက္ယာဂုိဏ္းက ကုိယ္စားလွယ္ ၂ဝဝ၊ အလယ္အလတ္ဂုိဏ္းက ၃ဝဝ ႏွင့္ လက္ဝဲ(ဂ်က္ကုိဘင္) ဂုိဏ္းက ၁ဝဝ တုိ႔ ပါဝင္ၾကသည္။

လူဝီ(၁၆) က အေျခခံဥပေဒႏွင့္ ဥပေဒျပဳလႊတ္ေတာ္တုိ႔ကုိ အသိအမွတ္ ျပဳလုိက္သည္။

ေတာ္လွန္ေရးႀကီး ၿပီးဆုံးၿပီျဖစ္ေၾကာင္း ဘုရင္က ေၾကညာသည္။ ေတာ္လွန္ေရးသမားမ်ားက ေၾကညာျခင္း မဟုတ္ဘဲ ေတာ္လွန္ေရးမွာ အတုိက္ခံရသည့္ ေတာ္လွန္ေရး၏ ပစ္မွတ္ျဖစ္သူက ေၾကညာလုိက္ေသာ ေၾကညာခ်က္ပါ။

ေတာ္လွန္ေရးႀကီး တကယ္ပဲ ၿပီးဆုံးသြားခဲ့ပါသလား။



• • • •



၁၇၉၁ အေျခခံဥပေဒတြင္ ဆင္းရဲသားမ်ားအတြက္ အခြင့္အေရးမ်ား မပါရွိပါ။ ေျမယာျပႆနာႏွင့္ ေႂကြးၿမီ ျပႆနာတုိ႔ကုိလည္း ေျဖရွင္းမေပးခဲ့ပါ။

၎အေျခခံဥပေဒသစ္အရ အမ်ဳိးသားလႊတ္ေတာ္ထဲ ပါဝင္ခဲ့ဖူးေသာ ကုိယ္စားလွယ္မ်ားအေနျဖင့္ ဥပေဒျပဳ လႊတ္ေတာ္သစ္တြင္ အေရြးခံပုိင္ခြင့္ မရွိပါ။

ဥပေဒျပဳလႊတ္ေတာ္သစ္ ကုိယ္စားလွယ္မ်ားထဲတြင္လည္း ထပ္မံ၍ ဂုိဏ္းကြဲေနၾကျပန္သည္။ အလယ္ အလတ္ဂုိဏ္းႏွင့္ လက္ဝဲဂုိဏ္းပါ။ လက္ဝဲဂုိဏ္းမွာ ဂ်က္ကုိဘင္အသင္းဝင္မ်ား ျဖစ္ၾကသည္။ ၎အသင္းသည္ ျပင္သစ္ ျပည္အႏွံ႔အျပားတြင္ အသင္းခြဲမ်ား ထူေထာင္ႏိုင္ခဲ့ၿပီး အထက္ျမက္္ဆုံး အင္အားစုတခု ျဖစ္လာသည္။ လူထုုအုံႂကြမႈႏွင့္အတူ သူ႔အင္အားလည္း ႀကီးထြားလာျခင္း ျဖစ္သည္။ ၎တုိ႔အနက္ အထင္ရွားဆုံး ေခါင္းေဆာင္မ်ားမွာ မားရတ္ (Marat) ဒန္တြန္ (Danton) ႐ုိဗက္စပီးယဲ (Rovespire) တုိ႔ ျဖစ္ၾကသည္။

မားရတ္(၁၇၄၃-၁၇၉၅) က ဆရာဝန္လည္း ျဖစ္သလုိ ႐ူပေဗဒ ပညာရွင္တဦးလည္း ျဖစ္သည္။ ဒန္တြန္ (၁၇၅၉-၁၇၉၄) မွာ ေရွ႔ေနတဦးျဖစ္ၿပီး အစပုိင္းတုန္းက ေတာ္လွန္ေရးကုိ တက္တက္ႂကြႂကြ လုပ္ခဲ့ေသာ္လည္း ေနာက္ပုိင္း တြင္မူ စီးပြားေရးဘက္ လုိက္သြားခဲ့သည္။ ႐ုိဗက္စပီးယဲကမူ ႐ူဆုိး၏အေတြးအေခၚကုိ လက္ခံထားသူပါ။

အစိုးရသစ္က ျပည္တြင္းျပႆနာမ်ား ေျဖရွင္းဖုိ႔ ႀကဳိးစားေနဆဲမွာပင္ ျပည္ပ ျပႆနာမ်ားက ထပ္မံဝင္ ေရာက္လာသည္။ ေတာ္လွန္ေရးကာလတုန္းက ထြက္ေျပးသြားခဲ့ၾကေသာ ျပင္သစ္ပေဒသရာဇ္မ်ားသည္ ၾသစတီးရီးယားႏွင့္ ပရပ္ရွား တုိင္းျပည္မ်ားတြင္ သြားေရာက္ခုိလႈံေနၾကသည္။ ထုိတုိင္းျပည္မ်ားတြင္ သူတုိ႔က ခုိလႈံ႐ံုသက္သက္ ေနထုိင္ၾကျခင္း မဟုတ္ဘဲ ျပင္သစ္ေတာ္လွန္ေရးကုိ ၿဖိဳခ်ၿပီး လူဝီဘုရင္ကုိ ကယ္တင္ဖုိ႔ စည္း႐ံုုံးလႈပ္ရွားမႈ ျပဳၾကသည္။

ဥေရာပတုိက္ရွိ တျခားႏုိင္ငံမ်ားမွ ဘုရင္ေတြကလည္း ျပင္သစ္ေတာ္လွန္ေရးသည္ ျပင္သစ္ျပည္တြင္းမွာ မုန္တုိင္း႐ုိက္ခတ္္႐ုုံသာမက ျပည္ပႏုိင္ငံမ်ားရွိ သူတုိ႔၏တန္ခုိးအာဏာႏွင့္ ရာဇာပလႅင္ကုိပါ လႈပ္ခတ္ေစသည္ဟု ယူဆၿပီး ေတာ္လွန္ေရး၏ အရွိန္အဟုန္ကုိ ေၾကာက္လန္႔ေနၾကသည္။ ေတာ္လွန္ေရးသေဘာတရားေတြ သူတုိ႔ႏုိင္ငံဆီသုိ႔ ပ်ံ႔ႏွံ႔ ေရာက္ရွိလာမည္ကုိလည္း စုိးရိမ္သည္။ ထုိ႔အျပင္ ၾသစတီးရီးယားက ဧကရာဇ္ လီယုိပုိ(၂) (Leopold -2) သည္ ျပင္သစ္ျပည္ တ ြင္ မိဖုရား ျဖစ္ေနေသာ သူ႔ႏွမ၏ အသက္အႏၱရာယ္အတြက္လည္း စုိးရိမ္ေနသည္။

ထုိ႔ေၾကာင့္ ၁၇၉၁ ခုႏွစ္ ၾသဂုတ္လတြင္ ၾသစတီးရီးယားဘုရင္သည္ ပရပ္ရွားဘုရင္ႏွင့္ ပူူးေပါင္းၿပီး သူတုိ႔အေနျဖင့္ ျပင္သစ္ျပည္၏ ျပည္တြင္းေရးအေျခအေနကို ထိန္းသိမ္းဖုိ႔ စစ္ေရးအရ အေရးယူေဆာင္ရြက္သြားမည္ဟု ေၾကညာလုိက္သည္။

သည္အခါ ၎ကုိ ျပန္လည္တုံ႔ျပန္သည့္အေနျဖင့္ ျပင္သစ္ဥပေဒျပလႊတ္ေတာ္က ၁၇၉၂ ခုႏွစ္ ဧၿပီလတြင္ ၾသစတီးရီးယားကုိ စစ္ေၾကညာလုိက္သည္။ ထုိ႔ေၾကာင့္ ၾသစတီးရီးယားႏွင့္ ပရပ္ရွားတပ္မ်ားက ျပည္သစ္ျပည္ကုိ လာေရာက္ တုိက္ခုိက္ေတာ့သည္။

စစ္ျဖစ္လာသည့္အတြက္ စစ္တပ္တုိးခ်ဲ႔ေရးဥပေဒကုိ ျပ႒ာန္းရသည္။ သည္အခါ ဘုရင္က ဤဥပေဒကုိ ပယ္ခ်လုိက္သည့္အတြက္ ပဲရစ္လူထုႀကီးက အၾကမ္းဖက္္ဆႏၵျပၾကရျပန္သည္။ ၁၇၉၂ ခုႏွစ္၊ ဧၿပီလ ၁ဝ ရက္ေန႔တြင္ ဓနရွင္္ေတာ္လွန္ေရးဂုိဏ္းက ေခါင္းေဆာင္ၿပီး ႏုိင္ငံျခားက်ဴးေက်ာ္မႈကုိ ဆန္႔က်င္ေၾကာင္း ေၾကညာခ်က္ ထုတ္သည္။

ဘုရင္မွာ ခုခံေရးအတြက္ မတက္မႂကြ ျဖစ္ေန႐ံုသာမက တုိင္းျပည္၏တဝက္ကုိပင္ ၾသစတီးရီးယား လက္ တြင္း ထုိးအပ္လုိက္ဖုိ႔ လုပ္ေနသည္။ သူတုိ႔၏ စစ္တပ္ေဟာင္းက ဗုိလ္ခ်ဳပ္ေတြ၊ မင္းညီမင္းသားေတြလည္း ထြက္ေျပး ကုန္ ၾကသည္။ ဓနရွင္ လူတန္းစားအတြင္းရွိ ဓနရွင္ႀကီး ဂုိဏ္းကလည္း အညံ့ခံေရးႏွင့္ ေတာ္လွန္ေရးကုိ သစၥာေဖာက္ေရးတုိ႔ အတြက္ ႀကံစည္မႈ ျပဳလာသည္။ အေျခအေနမွာလည္း ျပင္သစ္စစ္တပ္သည္ တဆင့္ခ်င္း ေနာက္္ဆုတ္ေနရသည္။ ယင္းသုိ႔ ျပင္သစ္တပ္မ်ား အေရးနိမ့္ ေနသျဖင့္ လႊတ္ေတာ္အတြင္းရွိ ဂုိဏ္းအုပ္စု တုိက္ပြဲမ်ားသည္ ပုိမုိ ျပင္းထန္လာသည္။

ဤအေျခအေနေအာက္တြင္ လူထုကုိ လႈံ႔ေဆာ္ၿပီး ေတာ္လွန္ေရးစစ္တပ္ကုိ ဖြဲ႔စည္းသည္။ ၁၇၉၂ ခုႏွစ္၊ ၾသဂုတ္လ ၁ဝ ရက္ေန႔တြင္ လူထုက ပုန္ကန္ၿပီး အာဏာသိမ္းလုိက္သည္။ အလယ္အလတ္ဂုိဏ္းက အာဏာရသြားျခင္း ျဖစ္သည္။ ဝန္ႀကီး ၆ ဦးအနက္ ၅ ဦးမွာ အလယ္အလတ္ဂုိဏ္းက ျဖစ္ၿပီး ဂ်က္ကုိဘင္ (Jacobin) ဂုိဏ္းက တဦးသာ ပါသည္။ ဤၾသဂုတ္လ လူထု ပုန္ကန္မႈအတြင္း ပဲရစ္ေတာ္လွန္ေရးကြန္ႁမြန္း (Paris Revolutionary Commune)(၁၈၇၁ ပဲရစ္ဘုံအဖြဲ႔မဟုတ္ပါ။ သီးျခားျဖစ္ပါသည္။) လႊတ္ေတာ္ႏွင့္ ဘုံအဖြဲ႔၏ ပဋိပကၡသည္ ျပင္းျပင္းထန္ထန္ ျဖစ္ပြားခဲ့သည္။ ဤကာလတြင္ ဘုံအဖြဲ႔ေကာ္မတီ ကုိ (၈၉) ဦးမွ (၂၈ဝ) ဦးအထိ တုိးခ်ဲ႔ဖြဲ႔စည္းလုိက္သည္။ ဘုံအဖြဲ႔သည္ ဓနရွင္အစုိးရ ဝန္ႀကီးမ်ားကုိ ဖမ္းဆီး႐ံုသာမက ၎တုိ႔၏ သတင္းစာတုိက္ေတြကုိလည္း ပိတ္ပစ္လုိက္သည္။ လက္နက္ေတြအႀကီး အက်ယ္လုပ္ၿပီး လူထုကုိ တပ္္ဆင္သည္။ ၾသဂုတ္လ ၁၇ ရက္ေန႔တြင္ တန္ျပန္ေတာ္လွန္ေရးသမားမ်ားကုိ တရားခြင္သုိ႔ တင္ခဲ့သည္။ ဘုရင္၏ ႐ုပ္ပုံကားခ်ပ္မ်ားကုိလည္း ဖ်က္ဆီးပစ္ဖုိ႔ အမိန္႔ထုတ္ခဲ့သည္။ ဘုရင္၏အမည္ေပးထားေသာ လမ္းကုိ လည္း ျပည္သူ႔အခြင့္အေရးလမ္းဟူ၍ အမည္ ေျပာင္းလုိက္ၾကသည္။

ၾသဂုတ္လ ၁၉ ရက္ေန႔တြင္ ၾသစတီးရီးယားႏွင့္ ပရပ္ရွားတပ္တုိ႔သည္ ျပင္သစ္ျပည္ထဲသုိ႔ က်ဴးေက်ာ္ ဝင္ေရာက္ ႏုိင္ခဲ့ၾကသည္။ ဤသည္တြင္ (Calona) ၏ဂုိဏ္းအစုိးရသည္ ထြက္ေျပးဖုိ႔ လုပ္သည္။ ထုိ႔ေၾကာင့္ လက္ဝဲ ဂ်က္ကုိဘင္ဂုိဏ္းက ႀကံ႔ႀကံ႔ခံၿပီး တုိက္ခဲ့ရသည္။ စက္တင္ဘာလ(၂ဝ) ရက္ေန႔တြင္ ျပင္သစ္တုိ႔က ေအာင္ပြဲရလုိက္သည္။

ထုိ႔ေၾကာင့္ အုပ္ခ်ဳပ္ေရးကုိ တာဝန္ယူဖုိ႔ ဥပေဒျပဳလႊတ္ေတာ္အစား အမ်ဳိးသားညီလာခံ (National Conventin) ကုိ ဖြဲ႔စည္းလုိက္သည္။ ကုိယ္စားလွယ္ ၇၅ဝ တက္ေရာက္ခဲ့ၾကသည္။ (Calonne) ဂုိဏ္းက ကုိယ္စားလွယ္ ၁၆၅ ဦး။ အလယ္အလတ္ ဓနရွင္ဂုိဏ္းက ၅ဝဝ ခန္႔။ လက္ဝဲဂုိဏ္း ကုိယ္စားလွယ္က ၈ဝ ခန္႔ ျဖစ္သည္။ အေျခခံဥပေဒကုိလည္း ဒုတိယအႀကိမ္အျဖစ္ ျပန္လည္ေရးဆြဲသည္။

၁၇၉၂ ခုႏွစ္၊ စက္တင္ဘာလ ၂၂ ရက္ေန႔တြင္ အမ်ဳိးသားညီလာခံက ဘုရင္စနစ္ကုိ ဖ်က္သိမ္းၿပီး ျပင္သစ္သမၼတႏုိင္ငံ အျဖစ္ ေၾကညာလုိက္သည္။ ၁၇၉၃ ဇႏၷဝါရီလတြင္ ေတာ္လွန္ေရးခုံ႐ံုုံးကုိ ဖြဲ႔စည္းသည္။၁၉၇၃ ခုႏွစ္ ဇႏၷဝါရီလ ၂၁ ရက္ေန႔တြင္ အမ်ဳိးသားညီလာခံ၏ ဆႏၷမဲအရ လူဝီ(၁၆) ဘုရင္ကုိ ေသဒဏ္္ေပးလုိက္သည္။



• • • •



ျပင္သစ္ကုိ သမၼတႏုိင္ငံအျဖစ္ ေၾကညာၿပီးသည့္ေနာက္တြင္ နယ္သာလန္ႏွင့္ ဘယ္လ္ဂ်ီယံ ႏုိင္ငံတုိ႔ကုိ သိမ္းပုိက္ၿပီး သူတုိ႔ကုိလည္း သမၼတႏုိင္ငံမ်ားအျဖစ္ တည္ေထာင္လုိက္ေၾကာင္း ေၾကညာလုိက္ျပန္သည္။ တဆက္တည္း ဥေရာပတုိက္ရွိ လြတ္လပ္ေရးလုိလားေသာ တျခားႏုိင္ငံမ်ားကုိလည္း ျပင္သစ္ျပည္က အကူအညီေပးသြားမည္ျဖစ္ေၾကာင္းကုိ ေၾကညာလုိက္သည္။

ယင္းအခါ ဥပေရာပတုိက္ရွိ အျခားႏုိင္ငံမ်ားသည္ ျပင္သစ္ေတာ္လွန္ေရး၏ အႏၱရာယ္ကုိ စုိးရိမ္ေၾကာက္ ရြံ႔လာၾကသည္။ ျပင္သစ္ကုိ တုိက္မွ ျဖစ္ေတာ့မယ္-ဟု ထင္လာၾကသည္။ ၾသစတီးရီးယားႏွင့္ ပရပ္ရွားႏုိင္ငံတုိ႔က ျပင္သစ္ကုိ တုိက္ေရးအတြက္ အခုိင္အမာ ျပင္္ဆင္မႈ လုပ္လာၾကသည္။ အဂၤလန္ႏွင့္ ေဟာ္လန္ႏုိင္ငံတုိ႔က ေထာက္ခံသည္။ ဤတြင္ ျပင္သစ္က ေဟာ္လန္ကုိ စစ္ေၾကညာၿပီး တုိက္ခုိက္သည္။ ထုိအခါ ၁၇၉၃ ခုႏွစ္ ေဖေဖာ္ဝါရီလတြင္ ဥေရာပ မဟာမိတ္ ႏုိင္ငံမ်ား ပူးေပါင္းၿပီး ျပင္သစ္ကုိ ဝုိင္းတုိက္ၾကသည္။

ျပင္သစ္ စစ္႐ႈံးး သြားသည္။ သူတုိ႔သိမ္းပုိက္ထားေသာ ဘယ္လ္ဂ်ီယံႏုိင္ငံမွ ျပန္လည္ ဆုတ္ခြာေပးရသည္။

သည္တခါမွာလည္း အစုိးရတြင္းမွ (Calonne)၏ ဓနရွင္ဂုိဏ္းသည္ ရန္သူကုိ အညံ့ခံေရး လုပ္လာျပန္သည္။ ထုိ႔ေၾကာင့္ ေမလ ၃၁ ရက္ေန႔တြင္ ဂ်က္ကုိဘင္ဂုိဏ္းက အာဏာသိမ္းလုိက္သည္။ ဂ်က္ကုိဘင္ဂုိဏ္း အာဏာရလာၿပီးသည့္ ၁၇၉၃ ခုႏွစ္ ဇြန္လ ၃ ရက္ေန႔တြင္ ေျမယာေတာ္လွန္ေရးဥပေဒကုိ သတ္မွတ္ျပ႒ာန္းခဲ့သည္။ လယ္သမားတခ်ဳိ႔ ေျမယာရရွိၾကသည္။ သုိ႔ရာတြင္ ခ်မ္းသာလယ္သမားေတြသာ အက်ဳိးခံစားခြင့္ရွိၿပီး လယ္ကူလီေတြကေတာ့ အက်ဳိးခံစားခြင့္ သိပ္မရွိလွပါ။ သူတုိ႔က ဤသုိ႔ ေျမယာျပႆနာေျဖရွင္းေနဆဲတြင္ ျပည္ပႏုိင္ငံတုိ႔၏ တုိက္ခုိက္မႈကလည္း ပုိမုိ ႀကီးလာသည္။

အဂၤလိပ္၊ ဂ်ာမဏီႏွင့္ ၾသစတီးရီးယားတုိ႔က အေရွ႔ေျမာက္ဘက္ကေန ဝင္လာသည္။ အေနာက္ေတာင္ ဘက္မွ ဝင္ေရာက္လာသူတုိ႔က စပိန္မ်ား။ အေရွ႔ေတာင္ဘက္မွ ဝင္လာသူက အီတလီ။

ဂ်က္ကုိဘင္ဂုိဏ္းသည္ ျပင္သစ္တပ္မေတာ္ကုိ ပုံစံသစ္ျဖင့္ ဖြဲ႔စည္းလုိက္သည္။ ေခါင္းေဆာင္မွာ ဂ်က္ကုိဘင္ဂုိဏ္းက ကာႏုိး (Carnot) ျဖစ္သည္။ အသက္ (၁၈) ႏွစ္ႏွင့္ (၂၅) ႏွစ္အၾကားက အမ်ဳိးသားတုိင္း စစ္ထဲ ဝင္ရမည္ဟု သတ္မွတ္လုိက္သည္။ ၎တပ္သည္ ႐ုပ္ဝတၳဳအခက္အခဲ မျပည့္မစုံ ျဖစ္ေနေသာ တပ္ျဖစ္သည္။ စစ္မႈထမ္း အမိန္႔ကုိ မေက်နပ္သည့္အတြက္ ခ႐ုိင္ေပါင္း (၈၃) ခုအနက္ ခ႐ုုိင္(၆ဝ) ေလာက္က ဂ်က္ကုိဘင္ဂုိဏ္းကုိ ဆူဆူပူပူ ဆန္႔ က်င္လာသည့္အေျခအေနသုိ႔ ေရာက္ရွိခဲ့သည္။ ဤဆန္႔ က်င္မႈကုိ ႏွိမ္နင္းရန္အတြက္ လုံၿခဳံေရးေကာင္စီကုိ အာဏာအပ္ႏွင္း လုိက္သည္။ လုံၿခဳံေရးေကာင္စီ၏ေခါင္းေဆာင္ေတြ ဆုိသူမွာ ဒန္တြန္၊ ႐ုိဗက္စပီးယဲႏွင့္ ကာႏုိးတို႔ပါ။

၎တပ္သည္ ၁၇၉၄ ခုႏွစ္ ေရာက္ေသာအခါ စစ္သည္အင္အား (၈) သိန္းရွိေသာ တပ္ႀကီး ျဖစ္လာသည္။ ဥေရာပတုိက္တြင္ အႀကီးဆုံးတပ္ႀကီး ျဖစ္သြားသည္။ ပဲရစ္ၿမိဳ႔တြင္လည္း သိန္းသန္းခ်ီေသာ လူထုႀကီးသည္ ပန္းပဲသမား မ်ားအျဖစ္ အမုိးအကာမဲ့ ကြင္းျပင္ႀကီးမ်ားတြင္ လက္နက္မ်ား ထုလုပ္ေနၾကသည္။ ၁၇၉၄ ခုႏွစ္ ဇူလုိင္လတြင္ ႏုိင္ငံျခားတပ္ မ်ား အေရးနိမ့္သြားၿပီး စစ္ေျပၿငိမ္းေရးလုပ္ကာ အတုိက္အခုိက္ ရပ္စဲခဲ့ၾကသည္။

စစ္ၿပီးသြားေသာအခါတြင္ ဂုိဏ္းအသီးသီးတုိ႔သည္ ေခါင္းေဆာင္ေနရာလုၾက၊ အာဏာလုၾကႏွင့္ ႐ႈပ္ေထြးမႈေတြ ဆက္လက္ ျဖစ္ေပၚလ်က္ ရွိသည္။ တန္ျပန္ေတာ္လွန္ေရးသမားေတြကုိ ႏွိမ္နင္းရျခင္း၊ ျပည္တြင္း ဆူပူမႈကုိ ႏွိမ္နင္းရျခင္း၊ ဂုိဏ္းအသီးသီး အာဏာလုျခင္း စသည့္တုိက္ပြဲေတြႏွင့္ ျပည္သစ္ျပည္သည္ ေသြးေခ်ာင္းစီးခဲ့ရေလသည္။

ဒန္တြန္က သတ္ျဖတ္မႈေတြ ရပ္တန္းက ရပ္ၾကဖုိ႔ တင္ျပလုိက္သည့္အခါ သူ႔ကုိ သစၥာေဖာက္ဆုိၿပီး ေသ ဒဏ္ ေပးလုိက္ ၾကသည္။ မာရတ္ကေတာ့ ၁၇၉၃ ခုႏွစ္ ဇူလုိင္လ ၁၃ ရက္ေန႔ကတည္းက အသတ္ခံသြားခဲ့ရသည္။

အမ်ဳိးသားညီလာခံက အေျခအေနကုိ္ စုိးရိမ္ၿပီး လုံၿခဳံေရးေကာ္မတီ၏ အာဏာကုိ ျပန္လည္သိမ္းယူ လုိက္ သည္။ ၁၉၇၄ ခုႏွစ္ ဇူလုိင္လ (၂၇) ရက္ေန႔တြင္ ဂ်က္ကုိဘင္ဂုိဏ္းက ေခါင္းေဆာင္ ႐ုုိဗက္စပီးယဲကုိ ေသဒဏ္ေပးၿပီး ဂ်က္ကုိဘင္ဂုိဏ္းကုိပါ ဖ်က္ သိမ္းပစ္လုိက္သည္။

အမ်ဳိးသားညီလာခံ၏ အုပ္ခ်ဳပ္မႈကာလသည္ ၁၇၉၂ ခုႏွစ္မွ ၁၇၉၅ ခုႏွစ္အထိသာ တည္တံ့ခဲ့သည္။ ၁၇၉၅ ခုႏွစ္တြင္ ဖြဲ႔စည္းအုပ္ခ်ဳပ္ပုံ အေျခခံဥပေဒသစ္ကုိ တတိယအႀကိမ္အျဖစ္ ေရးဆြဲျပန္သည္။ ၎အေျခခံဥပေဒအရ ျပင္သစ္ ျပည္တြင္ ဒါ႐ုုိက္တာ အစုိးရသစ္ဆုိသည္ကုိ ဖြဲ႔စည္းခဲ့သည္။ တတိယအႀကိမ္ေျမာက္ ဖြဲ႔စည္းအုပ္ခ်ဳပ္ပုံအေျခခံဥပေဒအရ အထက္လႊတ္ေတာ္ႏွင့္ ေအာက္လႊတ္ေတာ္တုိကုိ ဖြဲ႔စည္းသည္။ ၎လႊတ္ေတာ္ ၂ ရပ္က ဒါ႐ုိက္တာ (၅) ဦးအဖြဲ႔ကုိ ေရြး ခ်ယ္ၿပီး အုပ္ခ်ဳပ္ေရးအာဏာ အပ္ႏွင္းေပးလိုက္သည္။

၁၇၉၅ အေျခခံဥပေဒအရ ဓနရွင္မ်ားသာ မဲေပးႏုိင္ခြင့္ႏွင့္ အေရြးခံႏုိင္ခြင့္ ရွိသည္။ အလုပ္သမား လယ္သမားေတြ မဲေပးခြင့္ပင္ မရွိသည့္အတြက္ မေက်မနပ္ျဖစ္ၿပီး ၁၇၉၅ ေမလတြင္ အၾကမ္းဖက္အုံႂကြမႈႀကီးတရပ္ ျဖစ္ပြားလာသည္။ သုိ႔ရာတြင္ ယင္းအုံႂကြမႈသည္ ေအာင္ျမင္ျခင္း မရွိခဲ့ေပ။

ဤေနရာတြင္ ထူးထူးျခားျခား ေဖာ္ျပရမည့္ ပုဂၢဳိလ္တဦးအေၾကာင္း တင္ျပဖုိ႔ လုိလာသည္။ သူသည္ကား (F. Noel Babeaf) (၁၇၆၆-၁၇၉၇) ျဖစ္သည္။ ဘာဖက္သည္ ဆင္းရဲသားအိမ္ေထာင္မွ ေပါက္ဖြားလာသူျဖစ္ၿပီး ေတာ္လွန္ေရးထဲသုိ႔ ၁၅ သားအရြယ္မွာ စတင္ဝင္ေရာက္လာသူ။ “တန္းတူေရးလႈပ္ရွားမႈ”ကုိ ဦးေဆာင္ၿပီး အေျခခံလူထု အက်ဳိးစီးပြားဘက္မွ ရပ္တည္ခဲ့သူ ျဖစ္သည္။ သူသည္ သူေခတ္ကာလ၏အေျခအေနအရ စိတ္ကူးယဥ္ ကြန္ျမဴနစ္တဦးသာ ျဖစ္ခဲ့သည္။ သူ႔အေတြးအေခၚမ်ားကုိ ပဲရစ္ၿမိဳ႔ ဆင္ေျခဖုံးႏွင့္ ေက်းလက္ကာကြယ္ေရးတပ္ဖြဲ႔မ်ားသုိ႔ သြားေရာက္ဝါဒျဖန္႔ခဲ့သည္။ ပုဂၢလိက ပုိင္္ဆုိင္မႈစနစ္ ဆန္႔က်င္ေရး၊ ေျမယာဘုံလုပ္ေရး၊ အၾကမ္းဖက္ေတာ္လွန္ေရးတုိ႔ကုိ ဝါဒျဖန္႔သည္။ ၁၇၉၅ ခုႏွစ္၊ လူထုအုံႂကြမႈ အတြင္းမွာ သူေထာင္က်ခဲ့သည္။ ေထာင္က လြတ္အၿပီး ေနာက္တခါ ပုန္ကန္မႈတြင္ ထပ္မံပါဝင္သျဖင့္ ၁၇၉၆ ေမလ ၁၁ ရက္ေန႔မွာ ထပ္မံအဖမ္းခံရၿပီး ငါးဦးဒါ႐ုိက္တာအစုိးရလက္ထက္တြင္ ေသဒဏ္အေပးခံရ၍ အသက္ဆုံး႐ံႈးခဲ့ရသည္။

ကားလ္မာ့က္စ္က သူ႔အေပၚ ႀကီးမားစြာ တန္ဖုိးျဖတ္ခဲ့သည္။ ကြန္ျမဴနစ္ေၾကညာစာတမ္းထဲမွာပင္ ‘ဘာဖက္ ၏ ေရးသားခ်က္မ်ားသည္ ပစၥည္းမဲ့လူတန္းစား၏ေတာင္းဆုိခ်က္မ်ားကုိ ေဖာ္ထုတ္သည့္ စာေပမ်ား ျဖစ္သည္’ဟူ၍ အကဲ ျဖတ္္ေရးသားခဲ့သည္။

ယင္းအခ်ိန္တြင္ ျပည္ပႏုိင္ငံမ်ားႏွင့္ ျပင္သစ္ျပည္တုိ႔၏ စစ္ပြဲမ်ား ထပ္မံေပၚေပါက္လာျပန္သည္။ ႐ုုရွား၊ ဂ်ာမဏီႏွင့္ ၾသစတီးရီးယားတုိ႔သည္ ပုိလန္ႏုိင္ငံကုိ ခြဲေဝရယူေရးကိစၥတြင္ အလုပ္မ်ားေနၾကဆဲ အခ်ိန္။ ဤသည္ကုိ အခြင့္ေကာင္းယူၿပီး စစ္တပ္အင္အား ႀကီးမားေနေသာ ျပင္သစ္က အီတလီကုိ ဝင္တုိက္သည္။ ဗုိလ္ခ်ဳပ္ နပုိလီယံ ဘုိနာပတ္ (Napoleon Bonaparte) ဦးစီးၿပီး တုိက္ခဲ့ရာတြင္ ေအာင္ျမင္မႈ ႀကီးခဲ့သည္။

၁၇၉၈ ခုႏွစ္တြင္ နပုိလီယံသည္ တပ္အင္အား ၃ ေသာင္းႏွင့္ တူရကီပုိင္ အီဂ်စ္ကုိ ဝင္သိမ္းသည္။ ဆီးရီးယားကုိ သိမ္းပုိက္ခဲ့ေသးေသာ္လည္း ၾသဂုတ္လတြင္ အဂၤလိပ္က ေရတပ္ႏွင့္ ျပန္တုိက္သျဖင့္ ဆုတ္ခြာလာခဲ့ရသည္။

၁၇၉၉ ခုႏွစ္တြင္မူ ျပင္သစ္ျပည္၏ျပည္တြင္းေရးအေျခအေနေတြကလည္း မၿငိမ္မသက္ ျပန္ျဖစ္လာျပန္ၿပီ။ ျပည္ပတြင္လည္း အဂၤလိပ္ဘက္မွ ႐ုရွားက ဝင္ကူလာၿပီ။ သည္အခါ အစုိးရသည္ မတတ္သာေတာ့သည့္အေလ်ာက္ အီဂ်စ္မွာ ရွိေသာ နပုိလီ္ယံအား ျပန္လည္ေခၚယူၿပီး ျပင္သစ္ျပည္၏ ႏုိ္င္ငံေရးဇာတ္ခုံေပၚသုိ႔ ထုိးတင္ေပးလိုက္သည္။

နပုိလီယံသည္ စီးပြားပ်က္ ပေဒသရာဇ္အိမ္ေထာင္မွ ဆင္းသက္လာသူ။ ဉာဏ္သစ္ေလာင္း လႈပ္ရွားမႈတြင္ လည္း သူ ပါဝင္ခဲ့ဖူးသည္။ သူ႔အေပၚ ႐ူဆုိး၏ အေတြးအေခၚေတြက မ်ားစြာ ၾသဇာသက္ေရာက္ခဲ့သည္၊ ဂ်က္ကုိဘင္ ၏တပ္ဖြဲ႔ တြင္လည္း ဗုိလ္ႀကီး လုပ္ခဲ့ဖူးသည္၊ အေျမာက္တပ္ ဗုိလ္ႀကီးပါ၊

သူက ၁၇၉၉ ခုႏွစ္၊ ႏုိဝင္ဘာလ ၉ ရက္ေန႔တြင္ စစ္တပ္ႏွင့္ အာဏာသိမ္းၿပီး လႊတ္ေတာ္ကုိ ဖ်က္သိမ္း လုိက္သည္၊ သူ႔ကုိယ္သူ နံပါတ္(၁) ေကာင္ဆယ္ (အာဏာရွင္) အျဖစ္ ေၾကညာခဲ့သည္၊ ယင္းႏွစ္တြင္ပင္ စစ္ပြဲမ်ား တုိက္ ခုိက္ေအာင္ျမင္ၿပီး ၿဗိတိန္ႏွင့္ စစ္ေျပၿငိမ္းေရး လုပ္ခဲ့သည္၊

၁၈ဝ၂ ခုႏွစ္မွ စၿပီး ျပန္လည္ထူေထာင္ေရး လုပ္ငန္းမ်ားကုိ လုပ္ေဆာင္လာခဲ့သည္။ ၁၈ဝ၄ ခုႏွစ္တြင္ ဧကရာဇ္ဘြဲ႔ကုိ ခံယူသည္။ ျပင္သစ္ႏုိင္ငံကုိလည္း သမၼတႏုိင္ငံအျဖစ္မွ ဧကရာဇ္ႏုိင္ငံအျဖစ္ ေျပာင္းလဲေၾကာင္း ေၾကညာ လုိက္ပါေတာ့သည္။



• • • • •



ပေဒသရာဇ္ အႂကြင္းမဲ့အာဏာရွင္စနစ္ကုိ က်င့္သုံးသည့္ ဘုရင္စနစ္ကုိ ေတာ္လွန္တုိက္ခုိက္ခဲ့ေသာ ျပင္ သစ္ေတာ္လွန္ေရးသည္ နပုိလီယံ၏ အႂကြင္းမဲ့ အာဏာရွင္စနစ္ဆီသုိ႔ ျပန္လည္ ဆုိက္ေရာက္သြားခဲ့ေလၿပီ။

သုိ႔ရာတြင္ ထုိဓနရွင္ေတာ္လွန္ေရးသည္ အက်ဳိးေက်းဇူးမ်ားကုိလည္း ျဖစ္ေပၚေစခဲ့ပါသည္။

ပထမဆုံးအခ်က္မွာ သက္ဦးဆံပုိင္ဘုရင္စနစ္ကုိ ေတာ္လွန္ေရးက ၿဖိဳလွဲပစ္ႏုိင္ခဲ့ျခင္း ျဖစ္သည္၊ နပုိလီယံ က်ဆုံးသြားၿပီးသည္၏ ေနာက္ပုိင္းတြင္လည္း ေဘာ္ဘြန္ (Bourbon) မင္းဆက္ ျပန္တက္လာခဲ့ေသးသည္။ ၎အျပင္ နပုိလီယံကဲ့သုိ႔ပင္ သူ၏ တူေတာ္သူ ဘုိနာပတ္ကလည္း ဧကရာဇ္အႂကြင္းမဲ့အာဏာရွင္စနစ္ကုိ က်င့္သုံးခဲ့ေသးသည္။ သုိ႔ေသာ္လည္း သက္ဦးဆံပုိင္ စနစ္ ေဟာင္း အုပ္စုိးမႈကုိ ျပန္လည္အသက္သြင္း၍ကား မရႏုိင္ေတာ့ေခ်။

ေနာက္တခ်က္မွာ ဘာသာေရးအဖြဲ႔အစည္းမ်ားႏွင့္ ႏုိင္ငံေရးအဖြဲ႔အစည္းမ်ား ေရာေထြးယွက္တင္ ျဖစ္မေနေတာ့ဘဲ သီးျခားအဖြဲ႔အစည္းမ်ားအျဖစ္ ရပ္တည္လာေစေအာင္ ဖန္တီးေပးလုိက္ႏုိင္သည္။

၁၇၈၉ ျပင္သစ္ေတာ္လွန္ေရးသည္ ဓနရွင္ေတာ္လွန္ေရးျဖစ္သည့္အတုိင္း သဘာဝက်စြာပင္ အႀကီးမားဆုံး အက်ဳိးရလဒ္ကုိ ဓနရွင္လူတန္းစားက ခံစားၾကရသည္။ ထုိေတာ္လွန္ေရး၏ အဆင့္တုိင္းတြင္ အမ်ဳိးသားလႊတ္ေတာ္ကာလ ျဖစ္ေစ၊ အမ်ဳိးသားညီလာခံ ကာလ ျဖစ္ေစ၊ ဂ်က္ကုိဘင္တုိ႔ လႊမ္းမုိးခဲ့သည့္ ကာလမွာပဲ ျဖစ္ေစ ကာလအားလုံးတြင္ ဓနရွင္လူတန္းစား တုိ႔ကသာ အခြင့္ေနရာ ရခဲ့သည္၊ ၎ေတာ္လွန္ေရး၏ အက်ဳိးဆက္အျဖစ္ နပုိလီယံေခတ္တြင္ ဓနရွင္တုိ႔ ၏အေျခအေန တည္တံ့ခုိင္ၿမဲ လာခဲ့သည္၊

နပုိလီယံသည္ အႂကြင္းမဲ့အာဏာရွင္စနစ္ကုိ က်င့္သုံးသည္ဆုိေသာ္လည္း ဓနရွင္လူတန္းစား၏ အက်ဳိး စီးပြားကုိကား သူလုပ္မေပးဘဲ ေနမျဖစ္၊ စီးပြားေရးအပုိင္းမွာ ဓနရွင္မ်ား လုိလားေသာ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရးမ်ားကုိ သူ လုပ္ေပး ခဲ့ရသည္။

အိန္ဂယ္ေျပာခဲ့သည့္အတုိင္း ၁၇၈၉ ခုႏွစ္ကစၿပီး ျပင္သစ္ေတာ္လွန္ေရး၏ အေတြ႔အႀကဳံမ်ားသည္ ဥေရာပ သမုိင္းတခုလုံးအေပၚတြင္ လႊမ္းမုိးခဲ့သည္။ နပုိလီယံက အင္ပါယာခ်ဲ႔ထြင္ေရးစစ္ပြဲမ်ား တုိက္ခဲ့ရာမွာ သူ႔စစ္တပ္ႀကီးႏွင့္အတူ ျပင္သစ္ ဓနရွင္ေတာ္လွန္ေရးအေတြ႔အႀကဳံမ်ား ပါသြားခဲ့ေလသည္၊

ဓနရွင္လူတန္းစားက အႏွစ္သာရအရ ေတာ္လွန္ေရးကုိ သူတုိ႔အက်ဳိးစီးပြားအတြက္ အသုံးခ်ခဲ့ေသာ္လည္း ေတာ္လွန္ေရး၏ ေႂကြးေၾကာ္သံ ၃ ရပ္ ျဖစ္ေသာ လြတ္လပ္ေရး၊ တန္းတူေရးႏွင့္ ခ်စ္ၾကည္ေရးဟူေသာ အခ်က္တုိ႔သည္ ဥေရာပတဝန္း ႐ုိုိက္ခတ္သြားခဲ့သည္၊ တျခားဥေရာပ ႏုိင္ငံတုိ႔၏ အႂကြင္းမဲ့အာဏာပုိင္ ဘုရင္စနစ္ဆန္႔က်င္ေရးကုိ တြန္းေဆာ္ ေပးႏုိင္ခဲ့သည္၊

၁၇၈၉ ျပင္သစ္ေတာ္လွန္ေရးသည္ အဖိႏွိပ္ခံလူတန္းစားတုိ႔၏ ဖိႏွိပ္မႈကုိ တြန္းလွန္လုိေသာ စိတ္ဓာတ္ကုိ အေျခခံၿပီး တုိက္ခဲ့ျခင္း ျဖစ္သည္၊ လြတ္လပ္ေရးႏွင့္ တန္းတူေရးကုိ အေျခခံၿပီး တုိက္ခဲ့ျခင္းပါ။ ဤစိတ္ဓာတ္သည္ အျခားႏုိင္ငံ မ်ားရွိ အဖိႏွိပ္ခံ လူတန္းစားကုိ ႏုိးၾကားေစလုိက္သည္၊

ကုိလုိနီႏုိင္ငံမ်ားတြင္ ကြၽန္ေရာင္းဝယ္ေရးစနစ္ကုိ ဖ်က္သိမ္းသည့္ ဥပေဒကုိ ထုတ္ျပန္ ေၾကညာခဲ့ရျခင္း သည္ ၁၇၈၉ ခုႏွစ္ ေတာ္လွန္ေရးအတြင္းမွာပင္ ျဖစ္သည္။ ဤသည္မွာလည္း ႀကီးမားေသာ တုိးတက္မႈမွတ္တုိင္တခုပဲ ျဖစ္ သည္။

ပေဒသရာဇ္စနစ္ကုိ တြန္းလွန္တုိက္ခုိက္ရေသာ ယင္းဓနရွင္ေတာ္လွန္ေရးေၾကာင့္ လယ္သမားမ်ားသည္ ပေဒသရာဇ္မ်ားကုိ အလုပ္အေကြၽးျပဳရေသာ ထမ္းပုိးေအာက္မွ လြတ္ေျမာက္ခဲ့ရသည္။ ေတာင္သူလယ္သမားေတြ ေျမပုိင္ခြင့္ ရလာၾကသည္။ ဤသည္မွာလည္း အက်ဳိးေက်းဇူး တရပ္ပါ။

ေတာ္လွန္ေရးေၾကာင့္ တုိက္႐ုိက္အက်ဳိးေက်းဇူး ခံစားခြင့္ မရရွိသူမွာ အလုပ္သမားလူတန္းစား ျဖစ္သည္။ ထုိမွ်သာမက အလုပ္သမားသမဂၢ ဖြဲ႔စည္းခြင့္ပင္ ပိတ္ပင္ေသာ ဥပေဒထုတ္ျပန္လုိက္ၾကေသးသည္။ လုပ္ခတုိးေပးေရး အေရးဆုိသည့္ အခါတြင္လည္း အစုိးရက ဥပေဒအရဆုိၿပီး ႏွိမ္နင္းပါသည္။

၎ေတာ္လွန္ေရးအတြင္းတြင္ အဖိႏွိပ္ခံ လူတန္းစားအားလုံးတုိ႔သည္ အုပ္စုိးသူ ဆန္႔က်င္ေရးဟူေသာ ဘုံ ရည္မွန္းခ်က္အတြက္ ပူးေပါင္းတုိက္ပြဲဝင္ခဲ့ၾကရသည္။ သုိ႔ရာတြင္ ေတာ္လွန္ေရး၏ ေအာင္သီးေအာင္ပြင့္မ်ားကုိ သိမ္းပုိက္သြား သူမ်ားမွာကား ဓနရွင္ လူတန္းစားပါ။ ေတာ္လွန္ေရးေအာင္ျမင္ၿပီးစ အခ်ိန္အတြင္းမွာပဲ လူတန္းစားအသီးသီးတုိ႔သည္ ကုိယ့္လူတန္းစား အက်ဳိးစီးပြားအတြက္ ဆက္လက္႐ုုန္းကန္မႈ ျပဳၾကေသာ ျမင္ကြင္းကုိ ေတြ႔ျမင္ရေလသည္။

၎တုိ႔အနက္မွ အာဏာကုိ ဖက္တြယ္ရယူထားႏုိင္သူမွာကား ဓနရွင္လူတန္းစား။ သုိ႔ရာတြင္ သူ႔လူတန္း စားအတြင္းမွာလည္း ဂုိဏ္းကြဲမႈမ်ား ျဖစ္လာခဲ့ေလသည္၊

ေသြးေခ်ာင္းစီး ကာလတရပ္သည္လည္း ဓနရွင္လူတန္းစား အာဏာရထားေသာ အခ်ိန္ကာလအတြင္း ျဖစ္ပြား လာခဲ့ရသည္- ဆုိသည္ကုိလည္း သတိျပဳဖုိ႔ လုိေပသည္။ အိန္ဂယ္၏အျမင္အရဆုိလွ်င္...

“ပထမဆုံးအႀကိမ္ ႀကီးမားေသာ ေအာင္ျမင္မႈ ရရွိၿပီးသည့္အခါ ေအာင္ပြဲရ လူနည္းစု လူတန္းစားထဲတြင္ ကြဲၿပဲမႈမ်ား ေယဘုယ် ျဖစ္ေလ့ရွိသည္။ သူ႔လူတန္းစားထဲမွ တစိတ္တပုိင္းက သူရရွိထားသည့္ ေအာင္ျမင္မႈ ရလဒ္ေတြကုိ ေက်နပ္မႈ ရွိသည္။ သူ႔လူတန္းစားထဲမွ ေနာက္တစိတ္တပုိင္းကေတာ့ ေရွ႔သုိ႔ ဆက္လက္ခ်ီတက္လုိေသးသည္။ ေတာင္းဆုိ ခ်က္အသစ္ေတြ ဆက္တင္ခ်င္ေသးသည္၊ သူ႔ေတာင္းဆုိခ်က္မ်ားသည္ အစစ္အမွန္ ျဖစ္ေကာင္းမွ ျဖစ္မည္။ သုိ႔မဟုတ္ ဟန္ျပအတုအေယာင္ ျဖစ္ေကာင္း ျဖစ္မည္။ သုိ႔ရာတြင္ အမ်ားစု လူထုအက်ဳိးစီးပြားအတြက္ဆုိၿပီး သူက ေတာင္းဆုိခ်က္ေတြ ဆက္လက္ တင္လုိေသာ စိတ္ကား ရွိေနသည္။”

ျပင္သစ္ ဓနရွင္လူတန္းစားအတြင္းမွာလည္း အိန္ဂယ္ေျပာသည့္ ဒီသေဘာထားမ်ဳိးကုိ ေတြ႔ရသည္။

၁၇၈၉ ခုႏွစ္၊ ေတာ္လွန္ေရးကေတာ့ ၿပီးဆုံးသြားခဲ့ပါၿပီ။

တုိက္ပြဲကေတာ့ မၿပိးဆုံးေသးပါ။ ဆက္လကိ္ တုိက္ပြဲဝင္သြားၾကရဦးမွာပါ။

ဆက္လက္ တုိက္ပြဲဝင္ေရးသည္ ဓနရွင္လူတန္းစားအတြက္ လုိအပ္ဆဲ ျဖစ္ေနသလုိ....

ဆက္လက္တုိက္ပြဲဝင္ေရးသည္ ပစၥည္းမဲ့တုိ႔အတြက္လည္း မုခ်သေဘာ ျဖစ္ေနပါသည္။


အေရွ႕မုိးေကာင္းကင္၀က္ဆိုဒ္ မွ ကူးယူေဖာ္ျပပါသည္။